Ryzyko dotyczące wysiłku fizycznego u chorych na cukrzycę typ 1
Podczas rozpoczynania lub kontynuowania wysiłku fizycznego należy zwrócić uwagę na dwa główne zagrożenia u chorych na cukrzycę 1. Pierwszym z nich jest hipoglikemia. Aby uniknąć ryzyka nagłego obniżenia poziomu glukozy we krwi należy oznaczać glikemię trzy razy. Przed wysiłkiem fizycznym, w jego trakcie oraz po jego zakończeniu. Dobrą metodą przed planowanym wysiłkiem jest rozważna redukcja o ok 30–50% (w zależności od cech osobniczych, budowy ciała i indywidualnej reakcji) dawki insuliny szybko i/lub krótko działającej. Obniżenie wlewu powinno ustawić się na czas szczytu działania który może przypaść na okres wysiłku lub zaraz po jego zakończeniu. Osobom leczonym przy użyciu indywidualnej pompy insulinowej proponuje się obniżenie insuliny bazowej o 20–80%. Wszystko zależy od intensywności, rodzaju i czasu trwania wysiłku. Optymalnym czasem wprowadzenia korekty podawania insuliny jest okres 2 godzin przed jego rozpoczęciem.
Kolejnym ryzykiem jest tzw dekompensacja metaboliczna. Jest efektem bardzo intensywnego, krótkotrwałego wysiłku (> 90% VO2max). Stan ten może doprowadzić do hiperglikemii oraz kwasicy. Nie powinno rozpoczynać się aktywności fizycznej z wartością poziomu glukozy powyżej 250 mg/dl (13,9 mmol/l). Należy podać „korektę” i odczekać odpowiednią ilość czasu. Ilość jednostek do korekty oraz czas reakcji jest sprawą indywidualną. Proponuje się aby doprowadzić poziom glikemii do ok 140 – 160 mg/dl przed rozpoczęciem wysiłku. Dodatkowo chorzy na cukrzycę typu 1 powinni wykonać oznaczenie ciał ketonowych w moczu. W przypadku stwierdzenia ketonurii zaniechać wysiłku. W przypadku chorych na cukrzycę typu 2 podobne zasady bezpieczeństwa stosujemy gdy wartość glikemii przekracza 300 mg/dl (16,7 mmol/l).
Pamiętać należy że, bardzo intensywny wysiłek będzie miał niekorzystny wpływ na stan ogólny chorego szczególnie gdy ma zdiagnozowane powikłania cukrzycowe. W sytuacji retinopatii cukrzycowej, wystąpi ryzyko krwawego wylewu do ciała szklistego lub odwarstwienie siatkówki. W nefropatii cukrzycowej nastąpi wzrost wydalania albumin i białkomoczu. Może także wystąpić niedokrwienia mięśnia sercowego oraz zaistnienia hipotonii ortostatycznej w zdiagnozowanej tzw neuropatii autonomicznej.
Dla większości diabetyków nie nastręcza to dużego problemu. Są jednak sytuacje kiedy jesteśmy zmuszeni do nagłego, nieprzewidzianego wysiłku. Co w wtedy?. Należy wówczas pamiętać o spożyciu dodatkowej porcji cukrów prostych (20–30 g/30 min wysiłku). Dobrą i sprawdzoną praktyką jest ewentualne obniżenie lub całkowite nie podawanie insuliny do posiłku zaraz po aktywności fizycznej. Tutaj również należy wziąć pod uwagę znajomość własnego organizmu i jego reakcję na insulinę.
Co ważne, nie należy wstrzykiwać insuliny w kończyny (np. m. czworogłowy, m. trójgłowy ramienia, mm. pośladkowe). Są to grupy mięśni najczęściej obciążone podczas jakiegokolwiek wysiłku fizycznego. Jeśli nie mamy możliwości lub, nie chcemy zmienić miejsca wkłucia, należy pamiętać o zachowaniu okresu co najmniej 30 – 60 min od momentu podania insuliny a rozpoczęciem wysiłku fizycznego.
Na podstawie danych z : Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, 2016 www.dk.viamedica.pl
data-matched-content-rows-num=”3″ data-matched-content-columns-num=”3″