zespół LJM – ostrzeżenie w cukrzycy?

 Zespół LJM (Limited Joint Mobility) – ograniczenie ruchomości stawów. Opisany po raz pierwszy przez w 1957 roku i ponownie przypomniany w 1974 roku. U trzech nastolatków długo chorujących na cukrzycę, u których stwierdzano pogrubienie skóry, niski wzrost, opóźnione dojrzewanie płciowe oraz wczesne powikłania mikroangiopatyczne. Rok później przebadano 229 uczestników obozu dla dzieci i młodzieży w wieku od 7 – 18 lat i stwierdzono istnienie zespołu LJM u 64 osób czyli 28 % (12).W późniejszych badaniach w różnych krajach stwierdzano występowanie zespołu LJM u 8-55% chorych z cukrzycą typu 1 i od 25 – 76% z cukrzycą typu 2.

Udostępnij

LJM rozpoczyna się sztywnością stawów oraz sztywnością skóry pokrywającej stawy, dając obraz zbliżony do obrazu występującego w twardzinie układowej. Pogrubienie skóry otaczającej zajęte tkanki, nie jest możliwe ujęcie jej w fałd, szczególnie na powierzchni grzbietowej palców i dłoni. Zmiany początkowo dotyczą zwykle stawów śródręczno-paliczkowych i stawów międzypaliczkowych palca V a następnie rozszerzają się stopniowo poprzez nadgarstek, łokieć do ramienia. Dotyczyć mogą również kończyn dolnych oraz kręgosłupa szyjnego i piersiowego.

            

zdj.1 stawy śródreczno-paliczkowe-brak wprostu  zdj.2 stawy międzypaliczkowe V palca-brak wyprostu

  Etiologia zmian w stawach nie jest jeszcze jednoznacznie ustalona. Wydaje się być wypadkową zmian w naczyniach, nerwach i zaburzeń metabolizmu tkanki łącznej. Prawdopodobnie głwną rolę odgrywają końcowe produkty glikacji białek (AGEs) i tworzenie się wiązań krzyżowych w kolagenie. Badania wykazały związek powstania LJM z czasem trwania cukrzycy oraz jej wyrównania (znacząco wzrasta powyżej 7,5 HbA1c).

  WAŻNE: Wykazano, że zespół LJM często występuje u chorych na cukrzycę typ 1 bez innych powikłań, ale w grupie gdzie były stwierdzone powikłania cukrzycowe stwierdzono również LJM. Co to oznacza? Stwierdzenie zespołu LJM, jest pierwszą sytuacją ostrzegająca przed zbliżającymi się kolejnymi powikłaniami i powinna zmusić nas do lepszego prowadzenia i wyrównania cukrzycy.

Rozpoznanie polega na wykonaniu tzw. „objawu modlącego” i „testu stołu”.

„Objaw modlącego”– bardzo prostą metodą jest polecenie złożenia dłoni jak do modlitwy z palcami rozłożonymi, całe dłonie powinny przylegać do siebie (zdj. 1).

 

zdj.1 objaw prawidłowy                                   zdj.2 objaw nieprawidłowy

„Test stołu” – polecamy choremu przyłożyć dłoń do płaskiej powierzchni (stół) z palcami rozłożonymi i oceniamy przyleganie dłoni patrząc z poziomu stołu lub wykonując odbitkę dłoni na kartce papieru np. przy użyciu węgla rysunkowego. Prawidłowo cała dłoń powinna przylegać do powierzchni stołu lub być odbita na kartce (zdj. 1).

 

zdj.1 obraz prawidłowy                                   zdj. 2 obraz nieprawidłowy

Należy również sprawdzić ruchomość nadgarstka. Prawidłowo powinien się dać rozciągnąć przynajmniej do 70 st a łokieć do 180 st.

 

zdj.1 objaw prawidłowy (zgięcie ok 80 st)     zdj.2 objaw nieprawidłowy (zgięcie ok 45-48 st)

Staw skokowy powinien się zginać co najmniej do 100 st, boczne zgięcie kręgosłupa szyjnego powinno pozwalać na zetknięcie się ucha z barkiem a kręgosłupa piersiowego u młodych ludzi powinno wynosić przynajmniej 35 st.

  W ostatnich latach stwierdzono obniżenie liczby przypadków występowania zespołu LJM z 43 do 23%. Wykazano również, tendencję zmniejszenia częstości występowania zespołu LJM u pacjentów z HbA_1c<7%, uwarunkowane jest to lepszym sprzętem (glukometry, pompy insulinowe) oraz świadomością i wiedzą na temat cukrzycy.

1.Na podstawie opracowania dr Iwona Petrulewicz-Salamon

Poradnia Diabetologiczna przy Szpitalu Wojewódzkim w Bielsku-Białej

2.Podziękowanie za piśmiennictwo dla prof. Ewa Otto- Buczkowska

Górnośląskie Centrum Zdrowia Dziecka i Matki. Poradnia Diabetologiczna,

Katowice.

data-matched-content-rows-num=”3″ data-matched-content-columns-num=”3″