Próg nerkowy – cukrzyca

Próg nerkowy – sytuacja, w której dochodzi do przekroczenia ilości danej substancji, tzw. wartości granicznej znajdującej się w osoczu krwi. Powoduje to przedostanie się danej substancji (składnika) do moczu.

Cukier w moczu – przyczyny:

Przyczyn cukru (glukozy) w moczu jest wiele, ale dla osoby chorej na cukrzycę najważniejsze to:

1. Zaburzenia metaboliczne:

• Cukrzyca typu 1: Autoimmunologiczne zniszczenie komórek beta trzustki produkujących insulinę, prowadzące do bezwzględnego niedoboru insuliny i hiperglikemii.
• Cukrzyca typu 2: Insulinooporność (zmniejszona wrażliwość tkanek na insulinę) i względny niedobór insuliny, prowadzące do hiperglikemii.
• Zaburzenia metabolizmu węglowodanów: Szersze pojęcie obejmujące stany, w których dochodzi do nieprawidłowego trawienia i przyswajania węglowodanów, np. stan przedcukrzycowy, nietolerancja glukozy.

2. Patologie nerek:

• Glukozuria nerkowa (cukrzyca nerkowa): Zaburzenie funkcji kanalików nerkowych, polegające na upośledzonym wchłanianiu zwrotnym glukozy, nawet przy prawidłowym poziomie glukozy we krwi. Może być wrodzona lub nabyta (np. w przebiegu zespołu Fanconiego, cewkowej kwasicy nerkowej).

3. Zaburzenia hormonalne:

• Akromegalia: Nadmierne wydzielanie hormonu wzrostu.
• Zespół Cushinga (nadczynność kory nadnerczy): Nadmierne wydzielanie kortyzolu.
• Nadczynność tarczycy: Nadmierna produkcja hormonów tarczycy.
• Guz chromochłonny nadnerczy (feochromocytoma): Nadmierne wydzielanie katecholamin (adrenaliny i noradrenaliny).

4. Czynniki sytuacyjne i stany fizjologiczne:

• Stres: Może krótkotrwale podnieść poziom glukozy we krwi.
• Ciąża: Zmiany hormonalne i fizjologiczne w ciąży mogą wpływać na metabolizm glukozy i pracę nerek.
• Zwiększona aktywność fizyczna: Bardzo intensywny wysiłek fizyczny może krótkotrwale podnieść poziom glukozy, szczególnie u osób z predyspozycjami do zaburzeń metabolicznych lub z obniżonym progiem nerkowym.

5. Inne przyczyny:

• Choroby wątroby: Ciężkie uszkodzenie wątroby.
• Niektóre leki: Kortykosteroidy, diuretyki tiazydowe, leki immunosupresyjne.
• Zatrucia: Niektóre substancje toksyczne uszkadzające nerki.
• Choroby genetyczne: Rzadkie choroby genetyczne wpływające na funkcję nerek.
• Błędy laboratoryjne: Błędy w pobraniu lub przechowywaniu próbki moczu.

Podsumowanie:

Lista jest dość długa, ale warto pamiętać, że najczęstszymi przyczynami cukru w moczu są cukrzyca typu 1 i 2. Pozostałe przyczyny są rzadsze. W każdym przypadku wykrycia glukozy w moczu konieczna jest konsultacja z lekarzem, który na podstawie wywiadu, badania fizykalnego i badań dodatkowych ustali przyczynę i wdroży odpowiednie leczenie. Nie należy bagatelizować tego objawu.

Próg nerkowy

Nerka – główny narząd wydalania toksyn utrzymuje stały poziom glukozy we krwi z powodu jej odwrotnej absorpcji z pierwotnego moczu, który przechodzi przez tzw. kanaliki nerkowe. W prawidłowych warunkach (zdrowie) glukoza w moczu nie występuje. Pojawia się, kiedy stężenie cukru we krwi przekroczy tzw. próg nerkowy.

Próg nerkowy dla ilości glukozy wynosi 160 mg/dl (zgodnie z aktualnymi wytycznymi). Kiedy cukier przekroczy w/w poziom we krwi, następuje wydalanie nadwyżki glukozy wraz z moczem. Są oczywiście przypadki, gdzie glukoza w moczu pojawi się przy cukrze dopiero 200 mg/dl. Jest to uwarunkowane cechami osobniczymi i należy podchodzić do badań bardzo indywidualnie. Jeśli poziom cukru zaczyna rosnąć, wówczas kanaliki nerkowe tracą zdolność do podtrzymywania go z pierwotnego moczu, co prowadzi do wydalania go wraz z przefiltrowanym moczem.

Próg nerkowy – badanie:

Badanie poziomu glikemii wykonuje się co 30 minut z równoczesnym określeniem stężenia glukozy w oddawanym moczu.

Interpretacja badania:

1. Obecność glukozy w moczu wraz ze spadkiem stężenia glikemii – poziom progu nerkowego określa się, kiedy glukoza przestanie występować w moczu.
2. Poziom glukozy we krwi wzrasta z brakiem glukozy w moczu – poziom progu nerkowego określamy, kiedy pojawi się glukoza w moczu.

Wyniki:

• glukoza 0; ketony 0 – wynik dobry,
• glukoza +; ketony 0 – za dużo glukozy (należy skorygować dawkę insuliny, tzw. korekta),
• glukoza +; ketony + – za mała ilość insuliny (należy skorygować insulinę bazową i/lub do posiłku),
• glukoza 0; ketony + – tzw. zakwaszenie (skorygować ilość jedzenia).