Cukrzycowa choroba nerek – nefropatia
Cukrzycowa choroba nerek (zespół Kimmelstiela-Wilsona, diabetic kidney disease, Kimmelstiel-Wilson syndrome) dawniej znana jako nefropatia cukrzycowa. Będąca czynnościowym i strukturalnym uszkodzeniem miąższu nerek spowodowanym przewlekłą hiperglikemią w przebiegu cukrzycy. W krajach rozwiniętych cukrzycowa choroba nerek jest najczęstszą przyczyną przewlekłej schyłkowej choroby nerek (ESRD).
Objawy – mikroalbuminuria, białkomocz i postępująca niewydolność nerek. Mikroskopowo stwierdza się zmiany (pogrubienie) w błonie podstawowej, uszkodzenie podocytów, proliferację komórek mezangium, szkliwienie kłębuszków i włóknienie śródmiąższu nefronów.
Prewencja, diagnostyka i leczenie cukrzycowej choroby nerek zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego.
-
U chorych na cukrzycę w celu wykrycia lub oceny stopnia zaawansowania cukrzycowej choroby nerek należy określić wydalanie albuminy z moczem, stężenie kreatyniny w surowicy krwi oraz szacowaną wartość przesączania kłębuszkowego (eGFR). Albuminuria i eGFR stanowią niezależne predyktory ryzyka sercowo-naczyniowego oraz nerkowego u chorych na cukrzycę.
-
Badanie przesiewowe w kierunku albuminurii należy wykonywać w następujący sposób: — raz w roku; u chorych na cukrzycę typu 1 od 5. roku trwania choroby; u chorych na cukrzycę typu 2 od momentu rozpoznania; — poprzedza się je badaniem ogólnym moczu w celu wykrycia/wykluczenia jawnego białkomoczu lub zakażenia dróg moczowych; w przypadku stwierdzenia jawnego białkomoczu oznaczanie wydalania albuminy nie jest konieczne; W celu oceny albuminurii należy: — określić wskaźnik albumina/kreatynina (ACR, albumin/creatinine ratio) na podstawie wyników ilościowych oznaczeń w jednorazowo pobranej próbce moczu (optymalnie porannego) — interpretacja wyników patrz tab. 18.1; lub — wykonać badanie wydalania albuminy (AER, albumin excretion rate) na podstawie ilościowego oznaczenia stężenia albuminy w próbce moczu ze zbiórki 24-godzinnej lub pojedynczej, porannej zbiórki moczu. Wartość albuminurii ze zbiórki 24-godzinnej może być traktowana jako równoważna z albuminurią wyrażona w mg na 1 g kreatyniny. Interpretację wyników przedstawiono w tabeli 18.1. Po uzyskaniu dodatniego wyniku badania AER należy je powtórzyć 2-krotnie w ciągu 3 miesięcy. Uzyskanie 2 dodatnich wyników spośród 3 badań AER jest podstawą rozpoznania albuminurii. Wysiłek fizyczny w okresie 24 godzin poprzedzających oznaczenie, zakażenie, hiperglikemia, niewydolność serca, wysokie ciśnienie tętnicze zwiększają wydalanie albuminy z moczem.
Tabela 18.1. Definicja nieprawidłowego wydalania albuminy z moczem*
Kategoria |
AER [mg/dobę] |
ACR (przygodna próbka moczu) [mg/dobę lub mg/g kreatyniny]* |
Wydalanie albuminy [μg/min] — zbiórka moczu |
A1 prawidłowa albuminuria lub nieznacznie zwiększona albuminuria |
< 30 |
< 30 |
< 20 |
A2 umiarkowanie zwiększona albuminuria |
30–300 |
30–300 |
20–200 |
A3 jawny białkomocz |
> 300 |
> 300 |
≥ 200 |
*Ilość albuminy wydalanej z moczem w przeliczeniu na 1 g kreatyniny odpowiada w przybliżeniu dobowej albuminurii, pozwalając jednocześnie na uniknięcie błędów związanych z 24-godzinną zbiórką moczu
Zalecenia prewencyjne
-
W celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia cukrzycowej choroby nerek i/lub spowolnienia jej postępu należy zoptymalizować kontrolę glikemii, ciśnienia tętniczego oraz lipemii. 2. Palenie tytoniu jest niezależnym czynnikiem rozwoju i progresji nefropatii u chorych na cukrzycę typu 2. 3. U chorych na cukrzycę typu 1 po 5 latach trwania choroby oraz u wszystkich chorych na cukrzycę typu 2 od momentu jej rozpoznania należy raz w roku wykonywać badanie przesiewowe w kierunku albuminurii oraz oznaczyć stężenie kreatyniny w surowicy krwi.
Postępowanie lecznicze. Poniżej tabelka
Tabela 18.4. Zasady postępowania u chorych na cukrzycę z przewlekłą chorobą nerek
eGFR [ml/min/1,73 m2] |
Postępowanie |
Wszyscy chorzy na cukrzycę |
Raz w roku określić wydalanie albuminy z moczem oraz stężenie kreatyniny i potasu we krwi* |
45–60 |
Skierować chorego na konsultację nefrologiczną |
Skorygować dawki stosowanych leków |
Monitorować czynność nerek co 6 miesięcy |
Monitorować stężenia sodu, potasu*, hemoglobiny raz w roku |
Uzupełniać niedobory |
Przeprowadzić szkolenie dietetyczne |
30–44 |
Monitorować czynność nerek co 3 miesiące |
Monitorować stężenia sodu, potasu*, hemoglobiny co 6 miesięcy |
Skorygować dawki stosowanych leków |
< 30 |
Skierować na leczenie nefrologiczne |
*Szczególnie starannie należy monitorować stężenie potasu we krwi u pacjentów leczonych ACEI/ARB/antagonistami receptora aldosteronowego, zwłaszcza po istotnych zmianach (zwiększeniu) dawek tych leków
źródło: www.dk.viamedica.pl Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, 2016
wikipedia.org
data-matched-content-rows-num=”3″ data-matched-content-columns-num=”3″